ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΟΡΡΕΣ

Θεωρητικό υπόβαθρο:

Τα γνωστικά εργαλεία (cognitive tools) ή νοητικά εργαλεία (mindtools) είναι μαθησιακά περιβάλλοντα και εργαλεία βασισμένα στον υπολογιστή τα οποία έχουν αναπτυχθεί ή προσαρμοστεί προκειμένου να λειτουργούν ως διανοητικοί συνεργάτες του μαθητή, για να ενεργοποιούν και να διευκολύνουν την κριτική σκέψη και τη μάθηση ικανοτήτων ανώτερης τάξης (Κορρές, 2003).

Τα νοητικά εργαλεία είναι γενικεύσιμα υπολογιστικά εργαλεία που υποστηρίζουν, καθοδηγούν και επεκτείνουν τις διαδικασίες σκέψης των μαθητών (Derry, 1990), έχοντας ως στόχο να ενεργοποιήσουν και να διευκολύνουν τη γνωστική διαδικασία (Kommers, Jonassen & Mayes, 1992). Δεν είναι απλά βοηθητικές συσκευές που διευκολύνουν το μαθητή σε κάποιες χρονοβόρες και κοπιαστικές εργασίες, αλλά διανοητικοί συνεργάτες που αναδιοργανώνουν (ανακατασκευάζουν ριζικά) τον τρόπο που οι μαθητές σκέφτονται (Pea, 1985). Τα γνωστικά εργαλεία δεν είναι συσκευές τις οποίες οι μαθητές χρησιμοποιούν φυσικά χωρίς προσπάθεια ("fingertip" tools) (Perkins, 1993).

Τα εργαλεία κατασκευής της γνώσης (Knowledge construction tools) βασίζονται στη θεωρία του Papert (1990), σύμφωνα με την οποία «η γνώση οικοδομείται από το μαθητή και δεν παρέχεται από το δάσκαλο» και ότι «αυτό συμβαίνει ιδιαίτερα εύκολα όταν ο μαθητευόμενος ασχολείται με την κατασκευή (construction) ενός αντικειμένου εξωτερικού ή τουλάχιστον που να μπορεί να «μοιραστεί» (sharable), για παράδειγμα ένα κάστρο στην άμμο, μία μηχανή, ένα πρόγραμμα του υπολογιστή ή ένα βιβλίο» («constructionism» κατά Papert). Η λογική για τη θεωρία αυτή είναι η γνώση ως σχεδιασμός (κατά Perkins), η οποία υποστηρίζει ότι η απόκτηση της γνώσης είναι μία διαδικασία σχεδιασμού, η οποία διευκολύνεται όταν οι μαθητευόμενοι ασχολούνται ενεργητικά με το σχεδιασμό της γνώσης παρά με την κωδικοποίηση ή την ερμηνεία της.

Τα εργαλεία κατασκευής της γνώσης περιλαμβάνουν:

α) πολυμέσα (multimedia),

β) εργαλεία έκδοσης (desktop publishing),

γ) υπερκείμενο (hypertext),

δ) κατασκευή διαδικτυακών τόπων (web sites),

ε) CD–ROM και ένα σύνολο σχετικών τεχνολογιών.

Τα παραπάνω εργαλεία καλύπτονται υπό τον όρο «υπερμέσα» (hypermedia), τα οποία είναι δομημένες, διασυνδεδεμένες, πολυμεσικές βάσεις γνώσης, που χρησιμοποιούν τις παραπάνω τεχνολογίες (Κορρές, υπό έκδοση).

Βιβλιογραφία:

Derry S. J. (1990). Flexible cognitive tools for problem solving instruction. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, Boston, April.

Gray Α. (1998). Modern Differential Geometry of Curves and Surfaces with Mathematica. CRC Press.

Jonassen D. H. (2000). Computers as Mindtools for Schools: Engaging Critical Thinking (2nd Edition). New Jersey: Prentice Hall, Inc.

Kommers P. A. M., Jonassen D. H. & Mayes T. M. (1992). Cognitive tools for learning. Heidelberg, Germany: Springer–Verlag.

Pea R. D. (1985). "Beyond amplification: using the computer to reorganize mental functioning". Educational Psychologist, 20 (4).

Perkins D. N. (1993). "Person–plus: A distributed view of thinking and learning". In G. Salomon (Ed.), Distributed Cognitions: Psychological and Educational Considerations. Cambridge: Cambridge University Press.

Torrence Br. & Torrence E. (1999). The Students Introduction to Mathematica. Cambridge University Press.

Κορρές Κ. (2007). Διδακτική προσέγγιση των μαθημάτων Θετικών Επιστημών με τη βοήθεια Νέων Τεχνολογιών. Διδακτορική διατριβή. Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης.

Kyriazis A. & Korres K. (2002a). Pre–service and in–service teacher of Mathematics’ training in teaching with the use of Computers. Proceedings of the 2nd International Conference on the Teaching of Mathematics at the Undergraduate Level.

Kyriazis A. & Korres K. (2002b). Teaching Linear Functions in Junior High School, with the use of Computers. Proceedings of the 3rd Hellenic Conference with International participation, of the Hellenic Scientific Association of Information & Communication Technologies in Education (ETPE).

Κυριαζής Α. & Κορρές Κ. (2001a). Διδασκαλία των Καμπύλων του επιπέδου για τη Β΄ Λυκείου με τη χρήση Η/Υ. Πρακτικά 18ου Συνεδρίου της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας με τίτλο «Μαθηματικός Αλφαβητισμός: Ο ρόλος του σχολείου στην Κοινωνία της Πληροφορίας και των Νέων Τεχνολογιών». Ρόδος, 23–25 Νοεμβρίου 2001.

Κυριαζής Α. & Κορρές Κ. (2001b). Θέματα Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης: Μελέτη θεμάτων με τη βοήθεια του Mathematica. Σημειώσεις επιμόρφωσης στα πλαίσια του «Επιμορφωτικού προγράμματος ετήσιας διάρκειας, για τους εκπαιδευτικούς Μαθηματικούς», για το μάθημα «Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση», με διδάσκοντα τον κ. Α. Κυριαζή, Καθηγητή. Τμήμα Μαθηματικών, Πανεπιστήμιο Αθηνών.